Học ngoại ngữ, Chăm Chỉ Thôi Liệu Đã Đủ?

Ông bà ta có câu: “Có công mài sắt có ngày nên kim”, nghĩa là nếu chịu khó và cần cù làm việc thì bạn sẽ có lúc chạm đến thành công. Câu tục ngữ trên đúng lắm. Tuy nhiên, sau lần học tiếng Pháp thất bại, mình đã tự hỏi lòng: “Trong việc học ngoại ngữ, đặc biệt là học tiếng Anh, liệu chăm chỉ thôi thì đã đủ chưa?” Sau những đêm trằn trọc suy tư, mình đã đi đến đáp án: “Chăm chỉ là cần thiết, nhưng chỉ chăm chỉ không thôi thì vẫn chưa đủ để học ngoại ngữ thành công.” Bạn biết không, mình đi đến kết luận như vậy là dựa vào chính kinh nghiệm học tiếng Anh và tiếng Pháp của mình đấy.

Không đơn giản chỉ là ngữ pháp

Mình đến với môn tiếng Pháp chỉ là tình cờ. Sau khi thi xong kỳ thi tuyển sinh đại học, trong mấy ngày rãnh rỗi chờ kết quả, mình quyết định đăng ký học lớp tiếng Pháp để tránh “nhàn cư vi bất thiện”. Thế là mình vào lớp tiếng Pháp vỡ lòng. Cô giáo tiếng Pháp rất dễ thương, bạn bè trong lớp lại cực kỳ năng nổ nên mình cũng siêng năng lắm. Bạn thấy đấy, mọi thứ bắt đầu rất suông sẻ: môi trường học tập tốt, tâm lý hoàn toàn tự tin, và nhất là rất chăm học. Nhưng qua đến tháng thứ ba, việc học tiếng Pháp bắt đầu trở nên phức tạp hơn.

Chắc các bạn cũng biết tiếng Pháp và tiếng Việt là hai thứ tiếng có nguồn gốc khác nhau, nên có nhiều khác biệt trong cách nói, cách thành lập câu, và ngay trong đặc tính của từ, chữ cũng khác nhau nốt. Nỗi sợ hãi của nhiều học sinh khi học tiếng Pháp là việc phân biệt giống đực và giống cái với “le” và “la”. Điều khiến mình phát hoảng nhất là đến những đồ vật cũng có “đực” và “cái” luôn. Này nhé: cây viết chì (le crayon) là giống đực, cái bàn (la table) là giống cái; cũng là cái bàn, nhưng nếu là bàn viết (le bureau) thì nó lại đổi “giới tính” thành giống đực. Ngoài ra, cả tính từ đi theo danh từ cũng phải chia đực cái cho phù hợp nữa. Ôi thật rắc rối, mà cái này lại chẳng có luật mẹo gì rõ ràng cả, nên chỉ còn cách học thuộc lòng. Vẫn chưa hết, nhắc đến những khó khăn khi học tiếng Pháp thì không thể không nhắc đến ngữ pháp với cách chia động từ và chia thì khá rườm rà.

Với “muôn trùng vây” như vậy, mình bị lạc lối vì không biết phải học tiếng Pháp như thế nào? Luyện nói trước hay luyện đọc trước? Nên chú trọng vào từ vựng hay ngữ pháp đây? Học từ vựng làm sao để mau thuộc và nhớ lâu? Sự lúng túng khiến mình dần quay trở lại cách học ngoại ngữ phổ biến mà mình đã quen thuộc khi còn ngồi dưới mái trường phổ thông: học thuộc lòng. Quyết định này đã dẫn mình đến một sai lầm nghiêm trọng là chỉ chăm chỉ học ngữ pháp. Ngữ pháp tiếng Pháp càng khó, mình càng tập trung học, nghiễm nhiên từ vựng ngay lập tức được đưa xuống hàng thứ hai. Nói như vậy không có nghĩa là mình lơ là việc học từ vựng. Mình vẫn chăm chỉ học từ vựng nhé, mỗi ngày liệt kê từ mới cần học, rồi bắt đầu viết nhiều lần theo kiểu: viết chữ (la table) – đọc to (la table) – dịch nghĩa (cái bàn). Thế là việc học tiếng Pháp của mình đã trở thành việc học một mớ lý thuyết của tiếng Pháp chứ không còn phải là học ngoại ngữ nữa. Kết quả: mình tiến bộ chậm chạp, không thể nói viết trôi chảy như các bạn trong lớp, mình nản lòng và bỏ học. Mình đã thất bại dù vẫn chăm chỉ.

Mà còn là phương pháp

Bây giờ, sau gần 5 năm trời nhìn lại, mình nhận thấy sai lầm của mình không phải vì mình quá chăm chỉ, mà vì mình không có phương pháp học phù hợp. Abraham Lincoln, vị tổng thống nổi tiếng của nước Mỹ đã từng nói “Nếu cho tôi 6 giờ để đốn 1 cái cây, tôi sẽ dành 4 giờ đầu để mài sắc lưỡi rìu.” Cũng vậy, để học tốt một ngoại ngữ, nhất là học tiếng Anh thì ngoài cần cù siêng năng, bạn cũng cần trang bị cho mình một phương pháp học đúng đắn. Nếu chỉ chăm chỉ mà không có phương pháp, bạn sẽ rất khó khăn để học tốt tiếng Anh. Đó là chưa nói đến việc học tập mà không có phương pháp sẽ làm bạn chán nản khi thấy mình tiến bộ chậm chạp, và việc học tiếng Anh dần trở thành một nỗi sợ hơn là niềm vui.

Rút kinh nghiệm từ thất bại trong việc học tiếng Pháp, mình đã thay đổi phương pháp học tiếng Anh của mình, và mình đã thành công. Phương pháp hội thoại tiếng Anh của mình bây giờ là chú trọng nâng cao vốn từ vựng qua việc đọc hiểu những đoạn văn trong sách giáo trình và nghe hiểu những đoạn hội thoại trong máy mp3. Cách học từ vựng hồi xưa của mình theo kiểu viết từ vựng thành hai cột Anh - Việt không phải là cách tối ưu để học từ và nhớ từ. Cách học này khiến mình tiếp thu từ vựng một cách bị động, và chỉ hiểu từ thông qua nghĩa tiếng Việt. Điều này dẫn đến hậu quả là mình chỉ biết nghĩa từ mà không biết cách dùng từ. Theo mình, để học từ nhớ lâu thì cần học từ trong những ngữ cảnh cụ thể vì như vậy bạn không những nhớ từ mà còn biết cách sử dụng từ sao cho đúng. Còn về ngữ pháp, bây giờ mình đã bỏ thói quen học thuộc ngữ pháp rồi. Mình chỉ đọc ngữ pháp để tham khảo mà thôi, phần lớn mình học cách dùng ngữ pháp qua việc đọc mấy bài hội thoại và bài văn trong sách giáo trình. Lúc luyện đọc thấy chỗ nào dùng ngữ pháp khó thì mình lên mạng tìm hiểu hoặc tham khảo trong sách.

Với phương pháp học tiếng Anh giao tiếp này, cộng với những nỗ lực luyện tập không mệt mỏi, mình đã thành công. Tiếc là khi nhận ra phương pháp học này thì khoảng thời gian học tiếng Pháp đã chỉ còn là dĩ vãng. Bây giờ ngoài hai câu chào hỏi “Bon jour” và “Au revoir”, mình chẳng còn nhớ gì nữa cả. Thật là đau lòng quá đi!