1. Giới thiệu Tactics for Listening

Basic Tactics for Listening là tài liệu luyện nghe tiếng Anh, gồm 3 cuốn với các cấp độ: Căn bản, Mở rộng, Nâng cao do Oxford University Press xuất bản, dành cho những ai muốn nâng cao trình độ ngoại ngữ tiếng Anh. Sách cung cấp các bài nghe gồm nhiều chủ đề khác nhau, giúp nâng cao kỹ năng nghe câu từ trong nhiều hoàn cảnh giao tiếp khác nhau.

Basic Tactics for Listening (Luyện nghe tiếng Anh - cơ bản)

Đây là cấp độ đầu tiên trong bộ sách, dùng cho học sinh đã học tiếng Anh nhưng cần thực hành thêm để có thể hiểu được ngôn ngữ đàm thoại đơn giản. Sách gồm 24 bài. Mỗi bài mô tả một đề tài liên quan đến cuộc sống hàng ngày và những trải nghiệm của cả người lớn lẫn thanh thiếu niên. Các đề tài trong sách được chọn vì thường được sử dụng trong giao tiếp và gây hứng thú cho người học. Nhiều hoạt động bổ ích và lý thú được bao gồm trong sách nhằm giúp học sinh luyện nghe một cách hiệu quả.

Trong cuốn Basic Tactics for Listening, học sinh sẽ thực hành nghe nhiều cách nói khác nhau: nói chuyện thân mật, hướng dẫn, chỉ đường, yêu cầu, mô tả, xin lỗi và gợi ý. Những kỹ năng nghe cần thiết được thực hành xuyên suốt bài học. Những kỹ năng này bao gồm việc nghe những từ then chốt, những chi tiết và ý chính; nghe và rút ra kết luận; nghe những quan điểm; nghe câu hỏi và trả lời; nghe, nhận biết và nắm bắt thông tin.

Mỗi bài (Unit) trong sách gồm có 5 phần. Phần đầu tiên ‘Chuẩn bị’ (Getting Ready) giới thiệu đề tài của bài học và những từ vựng cần thiết cho các phần luyện nghe trong bài. Ba phần tiếp theo là ‘Hãy cùng nghe’ (Let’s Listen), gồm các bài đàm thoại và độc thoại được ghi vào băng hoặc đĩa. Ba phần này cung cấp phần thực hành nghe theo cấp độ từ dễ đến khó. Học sinh sẽ nghe những bài thoại này rồi làm các phần bài tập như điền vào chỗ trống, trả lời câu hỏi, chọn hoặc ghép hình, v.v. Cuối cùng là phần ‘Hãy thực hành’ (Over to You), một hoạt động nói liên quan đến đề tài và các bài tập nghe trong bài. Hoạt động này cho phép học sinh tổng hợp và thực hành các kỹ năng nghe nói mà họ đã học.

Developing Tactics for listening (Luyện nghe tiếng Anh – mở rộng)

Đây là cấp độ thứ hai trong bộ sách, dùng cho học sinh trình độ trung cấp đã học tiếng Anh nhưng cần thực hành thêm để có thể hiểu được ngôn ngữ giao tiếp hàng ngày. Sách gồm 24 bài. Mỗi bài mô tả một đề tài liên quan đến cuộc sống hàng ngày và những trải nghiệm của cả người lớn lẫn thanh thiếu niên. Các đề tài trong sách được chọn vì thường được sử dụng trong giao tiếp và gây hứng thú cho người học. Nhiều hoạt động bổ ích và lý thú được bao gồm trong sách nhằm giúp học sinh luyện nghe một cách hiệu quả.

Trong cuốn Developing Tactics for Listening, học sinh sẽ thực hành nghe nhiều cách nói khác nhau: nói chuyện thân mật, hướng dẫn, chỉ đường, yêu cầu, mô tả, xin lỗi và gợi ý. Những kỹ năng nghe cần thiết được thực hành xuyên suốt bài học. Những kỹ năng này bao gồm việc nghe những từ then chốt, những chi tiết và ý chính, nghe và rút ra kết luận, nghe những quan điểm, nghe câu hỏi và trả lời, nghe, nhận biết và nắm bắt thông tin.

Expanding Tactics for listening (Luyện nghe tiếng Anh – nâng cao)

Đây là cấp độ thứ ba trong bộ sách, dùng cho học sinh trình độ trung cấp đã học tiếng Anh nhưng cần thực hành thêm để có thể hiểu được ngôn ngữ giao tiếp hàng ngày. Sách gồm 24 bài. Mỗi bài mô tả một đề tài liên quan đến cuộc sống hàng ngày và những trải nghiệm của cả người lớn lẫn thanh thiếu niên. Các đề tài trong sách được chọn vì thường được sử dụng trong giao tiếp và gây hứng thú cho người học. Nhiều hoạt động bổ ích và lý thú được bao gồm trong sách nhằm giúp học sinh luyện nghe một cách hiệu quả.

Trong cuốn Expanding Tactics for Listening, học sinh sẽ thực hành nghe nhiều cách nói khác nhau: nói chuyện thân mật, hướng dẫn, chỉ đường, yêu cầu, mô tả, xin lỗi và gợi ý. Những kỹ năng nghe cần thiết được thực hành xuyên suốt bài học. Những kỹ năng này bao gồm việc nghe những từ then chốt, những chi tiết và ý chính, nghe và rút ra kết luận, nghe những quan điểm, nghe câu hỏi và trả lời, nghe, nhận biết và nắm bắt thông tin.

2. Cách học

Luyện nghe thường xuyên

Không một “phương pháp thần kỳ” nào có thể giúp bạn nghe tốt hơn nếu như bạn không nghe tiếng Anh thường xuyên. Nghe là việc đầu tiên và đơn giản nhất bạn có thể làm để tiếp xúc và trở nên quen thuộc với một ngôn ngữ mới (cho dù bạn chưa hiểu mình nghe được gì). Những đứa trẻ đã học một ngôn ngữ mới như thế nào? Chúng nghe tiếng Anh liên tục mỗi ngày, 365 ngày/ năm, suốt nhiều năm. Sau đó chúng mới bập bẹ tập nói và đến trường học đọc, học viết.

Dĩ nhiên, với một phương pháp học tiếng Anh hiệu quả, bạn không cần phải nghe liên tục suốt nhiều năm rồi mới có thể nói, đọc, viết. Nhưng nghe thường xuyên là điều bắt buộc phải làm nếu bạn muốn giỏi tiếng Anh. Nếu bạn đã nghe thường xuyên nhưng vẫn chưa tiến bộ.

Phải nghe và hiểu

Nhiều bạn cho rằng chỉ cần nghe nhiều thì sẽ hiểu. Nhưng bạn hãy nghĩ xem, nếu bạn không hiểu, bạn nghe 100 lần, 1.000 lần cũng không hiểu. Có thể bạn sẽ nghe được, nhưng bạn không hiểu.

Đơn cử tiếng Việt chúng ta dạo gần đây xuất hiện nhiều từ mới mà các cô bác lớn tuổi không hiểu, ví dụ như “chém gió”. Nếu bạn nói “chém gió”, họ sẽ nghe được nhưng vẫn không hiểu. Họ có thể nghe được “Anh A đang chém gió”, nhưng họ không hiểu anh A đang làm gì. Cho dù bạn nói “chém gió” 1.000 lần, họ cũng không hiểu. Trừ khi bạn giải thích cho họ hiểu “chém gió” là như thế nào. –> Bạn phải hiểu những gì mình nghe, rồi từ đó nghe nhiều lần để ghi nhớ.

Nghe một nội dung nhiều lần, nghe sâu

Hôm nay bạn nghe từ “book”, bạn hiểu là quyển sách. Nhưng 30 ngày sau, bạn nghe lại từ “book”, nhiều khi bạn không nhớ được nó nghĩa là gì. Điều đó sẽ xảy ra nếu bạn nghe 1 từ vựng (hoặc 1 nội dung) quá ít lần. Nhiều bạn nghe nhiều, nhưng lại là nhiều nội dung khác nhau. Ngày 1 bạn nghe bài A 5 lần, có 5 từ vựng mới. Qua ngày 2 bạn nghe bài B 5 lần, có thêm 6 từ vựng mới. Đến ngày 3, bạn nghe bài C 6 lần, có 8 từ vựng mới…

Kết quả: Sau một tuần luyện nghe liên tục, bạn nghe được 7 bài với hàng chục từ vựng hoàn toàn khác nhau. Nếu từ vựng hôm trước KHÔNG xuất hiện ở những bài nghe sau, từ những số lần nghe ít ỏi đó, bạn sẽ cảm thấy “quen quen nhưng không nhớ” nếu sau này nghe lại những từ vựng bạn cho là mình đã học và thuộc rồi. –>Bạn cần nghe một nội dung nào đó nhiều lần để ghi nhớ sâu vào tiềm thức. Có như vậy, bạn mới có thể hiểu ngay mà không cần suy nghĩ ở những lần nghe sau.

Chú ý đến phát âm

Chắc hẳn bạn đã nhiều lần được nghe khuyên rằng : “Phát âm tốt sẽ nghe tốt hơn”. Điều này hoàn toàn đúng. Tại sao lại như vậy? Đơn giản vì khi bạn phát âm sai, bạn sẽ quen với cách phát âm sai đó. Đến khi nghe người khác phát âm đúng, chuẩn, bạn sẽ trố mắt “Ủa, anh chị nói gì?”, “À, thì ra từ này phát âm như vậy đó hả?”.

Học cách nghe ý không phải nghe từng từ

Khi nghe, nhiều bạn cho rằng mình thiếu từ vựng, nghe được từ nhưng không hiểu nghĩa nên nghe không được. Tôi cũng từng nghĩ như vậy. Tôi cũng cố gắng học thêm nhiều từ vựng. Từ nào nghe không được, tôi cố gắng nghe lại, nghe cho đến khi nghe được tất cả các từ trong bài nghe mới thôi. Nhưng nếu bạn cũng giống như tôi, bạn sẽ bắt đầu rơi vào những trở ngại thế này: Cách làm này tốn rất nhiều thời gian

Bạn không thể luôn luôn nghe hết được tất cả từ vựng trong 1 bài nghe. Bởi vì sẽ luôn có những từ mới xuất hiện và bạn không biết nghĩa của chúng.

Bạn bị cuốn theo từ vựng, và khi nghe không được 1 từ nào đó, bạn bị “khựng lại”, ráng nhớ cho ra từ đó là gì… kéo theo không nghe được cả đoạn nghe còn lại sau đó.

Hãy học theo đúng level của mình

Nếu bạn nghe chưa tốt và muốn luyện nghe để nhanh tiến bộ, hãy nghe những bài có độ khó phù hợp với trình độ của mình. Khi bạn đã cảm thấy thoải mái với những bài nghe đơn giản rồi, hãy tiếp tục thử thách mình với những bài nghe khó hơn.

Ngược lại, nếu bạn nghe chưa tốt nhưng lại cố chọn nghe những bài quá khó, điều đó sẽ không giúp bạn cải thiện nhiều, thậm chỉ còn khiến bạn tự ti, chán nản.